INVESTASI PADA SEKURITAS UTANG DAN
EKUITAS
TUJUAN:
1.      
MEMANFAATKAN DANA MENGANGGUR .
2.      
MEMPENGARUHI 
AKTIVITAS OPERASI PERUSAHAAN LAIN (MENJAMIN TERSEDIANYA  BAHAN MENTAH)
3.      
MENGENDALIKAN 
AKTIVITAS OPERASI PERUSAHAAN LAIN (ANAK PERUSAHAAN)
4.      
MEMPEROLEH IMBAL HASIL / DEVIDEN
5.      
INVESTASI SEMENTARA (BILA KEADAAN PEREKONOMIAN
KURANG MENGUNTUNGKAN PERUSAHAAN DAPAT MENCAIRKAN/MENJUAL INVESTASINYA)
PSAK 50à
EFEK ADALAH SURAT BERHARGA, YAITU SURAT PENGAKUAN UTANG, SURAT BERHARGA
KOMERSIAL, SAHAM, OBLIGASI TANDA BUKTI UTANG, UNIT PENYERTAAN KONTRAK INVESTASI
KOLEKTIF, KONTRAK BERJANGKA TAS EFEK, DAN SETIAP DERIVATIF DARI EFEK
SEKURITAS  UTANG (DEBT SECURITY) à ADALAH EFEK YANG
MENUNJUKKAN HUBUNGAN HUTANG PIUTANG ANTARA KREDITOR (INVESTOR) DENGAN ENTITAS
YANG MENERBITKAN EFEK (INVESTEE)
SEKURITAS  EKUITAS (EQUITY
SECURITY) à
ADALAH EFEK YANG MENUNJUKKAN HAK KEPEMILIKAN ATAS SUATU ENTITAS ATAU HAK UNTUK
MEMPEROLEH (OPSI BELI) ATAU HAK UNTUK MENJUAL (OPSI JUAL) KEPEMILIKAN TERSEBUT
DENGAN HARGA YANG TELAH ATAU AKAN DITETAPKAN.
| 
SEKURITAS UTANG (OBLIGASI) | 
SEKURITAS EKUITAS (SAHAM) | 
| 
-         
  NILAI
  JATUH TEMPO YANG HARUS DIBAYARKAN PADA SAAT JATUH TEMPO KEPADA PEMEGANG
  EFEK 
-         
  BUNGA
  DIBAYAR SECARA PERIODIK/BERKALA 
-         
  TANGGAL
  JATUH TEMPO YANG MENGINDIKASIKAN KAPAN KEWAJIBAN AKAN DISELESAIKAN | 
-         
  DEVIDEN 
-         
  TIDAK
  ADA TANGGAL  JATUH TEMPO | 
KLASIFIKASI  SEKURITAS/EFEK:
1.      
INVESTASI DIMILIKI HINGGA JATUH TEMPO (HEAD to MATURITY)à
SEKURITAS UTANG
2.      
INVESTASI 
DIPERDAGANGKAN (TRADING) à SEKURITAS UTANG DAN
EKUITAS
3.      
INVESTASI 
TERSEDIA UNTUK DIJUAL (AVAIBLE FOR
SALE)à
SEKURITAS UTANG DAN EKUITAS
4.      
INVESTASI DALAM SAHAM (METODE EKUITAS) à SEKURITAS EKUITAS
SEKURITAS UTANG ( OBLIGASI )
| 
DIMILIKI HINGGA JATUH TEMPO 
(HEAD
  to MATURITY) | 
TERSEDIA UNTUK DIJUAL 
(AVAIBLE
  FOR SALE) | 
DIPERDAGANGKAN (TRADING) | |
| 
METODE PENILAIAN | 
METODE BIAYA YANG DIAMORTISASI | 
NILAI WAJAR | 
NILAI WAJAR | 
| 
PENYAJIAN DI NERACA | 
AKTIVA TIDAK LANCAR | 
AKTIVA LANCAR/  
AKTIVA TIDAK LANCAR | 
AKTIVA LANCAR | 
| 
KEUNTUNGAN/ KERUGIAN NILAI SEMENTARA | 
TIDAK DIAKUI | 
DILAPORKAN DALAM MODAL PEMEGANG SAHAM | 
DILAPORKAN DALAM LAPORAN LABA-RUGI | 
METODE BIAYA YANG DIAMORTISASI ADALAH HARGA PEROLEHAN YANG DISESUAIKAN
DENGAN AMORTISASI DISKONTO/PREMIUM ( BISA MENGGUNAKAN GARIS LURUS ATAU BUNGA
EFEKTIF).
NILAI WAJAR à
JUMLAH YANG DAPAT DIPEROLEH DARI PERTUKARAN INSTRUMEN KEUANGAN YANG DIHITUNG
DENGAN CARA MENGALIKAN VOLUME SAHAM YANG DIPERDAGANGKAN DENGAN HARGA PASAR PER
UNIT.
HARGA PASAR OBLIGASI
KETIKA PEMBELI (KREDITUR) 
BERSEDIA MEMBAYAR OBLIGASI YANG DIJUAL OLEH PERUSAHAAN (DEBITUR), MAKA
PEMBAYARANNYA TERGANTUNG PADA:
1.      
Nilai Nominal Obligasi
2.      
Bunga yang akan dibayar
3.      
Lamanya umur obligasi
4.      
Tingkat suku bunga à suku bunga nominal (contract rate) dan suku bunga pasar (effective rate)
| 
Bunga Nominal  =  Bunga pasar à
  kurs 100 
Bunga Nominal  < Bunga
  pasar  à
  timbul diskonto (kurs < 100) 
Bunga Nominal  > Bunga
  pasar  à
  timbul premium (kurs  > 100) | 
5.      
Menentukan besarnya harga pasar obligasi dengan
cara:
-         
Nilai sekarang dari nilai nominal obligasi ( PV
pokok),  à
nilai hari ini atas jumlah yang akan diterima pada saat obligasi jatuh tempo
|  | |||
|  | |||
ditambah dengan
-         
Nilai sekarang 
dari bunga obligasi (PVA ) à
nilai hari ini atas jumlah yang akan diterima pada setiap akhir interval
periode bunga.  
|  | |||
|  | |||
TABEL: PVF
| 
PRESENT VALUE  FACTOR (
  PVF) | ||||||||||
| 
PERIODE | 
5% | 
5.50% | 
6% | 
6.50% | 
7% | 
10% | 
11% | 
12% | 
13% | 
14% | 
| 
1 | 
0.95238 | 
0.94787 | 
0.94340 | 
0.93897 | 
0.93458 | 
0.90909 | 
0.90090 | 
0.89286 | 
0.88496 | 
0.87719 | 
| 
2 | 
0.90703 | 
0.89845 | 
0.89000 | 
0.88166 | 
0.87344 | 
0.82645 | 
0.81162 | 
0.79719 | 
0.78315 | 
0.76947 | 
| 
3 | 
0.86384 | 
0.85161 | 
0.83962 | 
0.82785 | 
0.81630 | 
0.75131 | 
0.73119 | 
0.71178 | 
0.69305 | 
0.67497 | 
| 
4 | 
0.82270 | 
0.80722 | 
0.79209 | 
0.77732 | 
0.76290 | 
0.68301 | 
0.65873 | 
0.63552 | 
0.61332 | 
0.59208 | 
| 
5 | 
0.78353 | 
0.76513 | 
0.74726 | 
0.72988 | 
0.71299 | 
0.62092 | 
0.59345 | 
0.56743 | 
0.54276 | 
0.51937 | 
| 
6 | 
0.74622 | 
0.72525 | 
0.70496 | 
0.68533 | 
0.66634 | 
0.56447 | 
0.53464 | 
0.50663 | 
0.48032 | 
0.45559 | 
| 
7 | 
0.71068 | 
0.68744 | 
0.66506 | 
0.64351 | 
0.62275 | 
0.51316 | 
0.48166 | 
0.45235 | 
0.42506 | 
0.39964 | 
| 
8 | 
0.67684 | 
0.65160 | 
0.62741 | 
0.60423 | 
0.58201 | 
0.46651 | 
0.43393 | 
0.40388 | 
0.37616 | 
0.35056 | 
| 
9 | 
0.64461 | 
0.61763 | 
0.59190 | 
0.56735 | 
0.54393 | 
0.42410 | 
0.39092 | 
0.36061 | 
0.33288 | 
0.30751 | 
| 
10 | 
0.61391 | 
0.58543 | 
0.55839 | 
0.53273 | 
0.50835 | 
0.38554 | 
0.35218 | 
0.32197 | 
0.29459 | 
0.26974 | 
TABEL: PVAF
| 
PRESENT
  VALUE ANNUITY FACTOR ( PVAF) | ||||||||||
| 
PERIODE | 
5% | 
5.50% | 
6% | 
6.50% | 
7% | 
10% | 
11% | 
12% | 
13% | 
14% | 
| 
1 | 
0.95238 | 
0.94787 | 
0.94340 | 
0.93897 | 
0.93458 | 
0.90909 | 
0.90090 | 
0.89286 | 
0.88496 | 
0.87719 | 
| 
2 | 
1.85941 | 
1.84632 | 
1.83339 | 
1.82063 | 
1.80802 | 
1.73554 | 
1.71252 | 
1.69005 | 
1.66810 | 
1.64666 | 
| 
3 | 
2.72325 | 
2.69793 | 
2.67301 | 
2.64848 | 
2.62432 | 
2.48685 | 
2.44371 | 
2.40183 | 
2.36115 | 
2.32163 | 
| 
4 | 
3.54595 | 
3.50515 | 
3.46511 | 
3.42580 | 
3.38721 | 
3.16987 | 
3.10245 | 
3.03735 | 
2.97447 | 
2.91371 | 
| 
5 | 
4.32948 | 
4.27028 | 
4.21236 | 
4.15568 | 
4.10020 | 
3.79079 | 
3.69590 | 
3.60478 | 
3.51723 | 
3.43308 | 
| 
6 | 
5.07569 | 
4.99553 | 
4.91732 | 
4.84101 | 
4.76654 | 
4.35526 | 
4.23054 | 
4.11141 | 
3.99755 | 
3.88867 | 
| 
7 | 
5.78637 | 
5.68297 | 
5.58238 | 
5.48452 | 
5.38929 | 
4.86842 | 
4.71220 | 
4.56376 | 
4.42261 | 
4.28830 | 
| 
8 | 
6.46321 | 
6.33457 | 
6.20979 | 
6.08875 | 
5.97130 | 
5.33493 | 
5.14612 | 
4.96764 | 
4.79877 | 
4.63886 | 
| 
9 | 
7.10782 | 
6.95220 | 
6.80169 | 
6.65610 | 
6.51523 | 
5.75902 | 
5.53705 | 
5.32825 | 
5.13166 | 
4.94637 | 
| 
10 | 
7.72173 | 
7.53763 | 
7.36009 | 
7.18883 | 
7.02358 | 
6.14457 | 
5.88923 | 
5.65022 | 
5.42624 | 
5.21612 | 
Misal 1: Timbul Premium
Pada  tanggal 1 januari 2012 PT.
Ekonomi membeli obligasi  yang diterbitkan
oleh PT. Teknik Elektro  Nilai Nominal senilai Rp. 100.000.000,-
dengan suku bunga 12 % yang
dibayarkan setiap enam bulan yaitu pada tanggal 1 juli dan 1 januari . Jatuh
tempo selama 5 tahun. Suku bunga efektif
10 % 
Berapa harga jual obligasi tersebut ? dan Berapa Premium obligasi ?
Ayat Jurnal masing-masing perusahaan (pada tanggal penjualan/Pembelian) ?
Penyelesaian:
PV obligasi  =                PV pokok                            +         
PVA bunga
                     =  Rp. 100.000.000 x ( PVF  10%;5)  
+  Rp. 100.000.000 x 12% ( PVAF  10%;5) 
                     =  Rp. 100.000.000 x ( PVF  10%;5)  
+  Rp. 100.000.000 x 12% ( PVAF  10%;5) 
                     =      (Rp. 100.000.000 x 0,62092 )    +          
(Rp. 100.000.000 x 12 % X 3,79079)
                     =                    Rp. 62.092.000,-            +                  Rp. 45.489.480,-
                     =   
Rp. 107.581.480,-  
Premium Obligasi = Rp. 107.581.480,- - Rp. 100.000.000,- 
                                
= Rp. 7.581.480-
Ayat
Jurnal :
| 
PT. Teknik
  Elektro (penjual) | |||
| 
1 jan 2012 | 
Kas | 
107.581.480 | |
| 
       Utang Obligasi | 
100.000.000 | ||
| 
       Premium obligasi | 
    7.581.480 | ||
·        
Akun Premium obligasi di sajikan di Neraca
sebagai penambah dari akun Utang Oblogasi
·        
Jumlah antara akun Utang Obligasi dengan akun premium
 Obligasi adalah Nilai Buku atau Nilai
tercatat ( book value / Carrying Value) Utang Obligasi. 
| 
PT. Ekonomi (sebagai
  pembeli) | |||
| 
1 jan 2012 | 
Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo | 
107.581.480 | |
| 
            Kas | 
107.581.480 | ||
Misal 2: Timbul Diskonto
Pada  tanggal 1 januari 2012 PT.
Ekonomi membeli obligasi  yang diterbitkan
oleh PT. Teknik Elektro  Nilai Nominal senilai Rp. 100.000.000,-
dengan suku bunga 8 % yang
dibayarkan setiap enam bulan yaitu pada tanggal 1 juli dan 1 januari . Jatuh tempo
selama 5 tahun. Suku bunga efektif 10 %
Berapa harga jual obligasi tersebut ? dan Berapa Premium obligasi ?
Ayat Jurnal masing-masing perusahaan (pada tanggal penjualan/Pembelian) ?
Penyelesaian:
PV obligasi  =                PV pokok                            +          PVA bunga
                     =  Rp. 100.000.000 x ( PVF  10%;5)  
+  Rp. 100.000.000 x 8% ( PVAF  10%;5) 
                     =  Rp. 100.000.000 x ( PVF  10%;5)  
+  Rp. 100.000.000 x 8% ( PVAF  10%;5) 
                     =      (Rp. 100.000.000 x 0,62092 )    +          
(Rp. 100.000.000 x 8 % X 3,79079)
                     =                    Rp. 62.092.000,-            +                  Rp. 30.326.320,-
                     =    Rp. 92.418.320,-  
Diskonto Obligasi = Rp. 100.000.000,- 
-  Rp. 92.418.320,-
                                
= Rp. 7.581.680,-
Ayat
Jurnal:
| 
 PT. Teknik Elektro (sebagai penjual) | |||
| 
1 jan 2012 | 
Kas | 
92.418.320 | |
| 
Diskonto Utang Obligasi | 
  7.581.680 | ||
| 
       Utang Obligasi | 
100.000.000 | ||
·        
Akun Diskonto Utang Obligasi di sajikan di
Neraca sebagai pengurang dari akun Utang Oblogasi
·        
Selisih antara akun Utang Obligasi dengan akun
diskonto Utang Obligasi adalah Nilai Buku atau Nilai tercatat ( book value /
Carrying Value) Utang Obligasi. 
| 
PT. Ekonomi (sebagai
  Pembeli) | |||
| 
1 jan 2012 | 
Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo | 
 92.418.320 | |
| 
            Kas | 
92.418.320 | ||
Catatan : Jika harga jual obligasi sebesar Nilai Nominal Obligasi, maka tidak
akan muncul Diskonto maupun Premium.
INVESTASI DALAM SEKURITAS UTANG YANG DIMILIKI HINGGA JATUH TEMPO
( INVESTMENT IN HELD toMATURITY
SEURITIES)
PERHATIKAN !
Ø 
DILAPORKAN/DISAJIKAN DI NERACA PADA  KELOMPOK AKTIVA
LANCAR SEBAGAI  INVESTASI JANGKA PANJANG  
Ø 
METODE PENILAIAN YANG DIPAKAI METODE BIAYA
YANG DIAMORTISASI DISKONTO ATAU PREMIUM DENGAN METODE BUNGA EFEKTIF ATAU METODE
GARIS LURUS 
Ø 
PEMBELIAN DICATAT SEBESAR HARGA PEROLEHAN MELIPUTI HARGA BELI DITAMBAH SEMUA BIAYA PEMBELIAN
(KOMISI, MATERAI, PAJAK, PROVISI DLL)
1.     PEMBELIAN SEKURITAS TEPAT
PADA TANGGAL PEMBAYARAN BUNGA
A.     
PREMIUM (BUNGA EFEKTIF)
Contoh  1:
Pada  tanggal 1 januari 2012 PT.
Ekonomi membeli obligasi  yang diterbitkan
oleh PT. Teknik Elektro  Nilai Nominal senilai Rp. 100.000.000,-
dengan suku bunga 12 % yang dibayarkan setiap enam bulan yaitu pada tanggal 1
juli dan 1 januari . Jatuh tempo selama 5 tahun. Suku bunga efektif 10 % 
Berapa harga jual obligasi tersebut ? dan Berapa Premium obligasi ?
Ayat Jurnal perusahaan (selama satu periode akuntansi) ? 
Penyelesaian:
1.      
Menentukan Harga Jual Obligasi, sama caranya
pada diatas (Penyelesaian Misal 1: Timbul Premium)
2.      
Menentukan Nilai Premium  Obligasi, sama caranya pada diatas
(Penyelesaian Misal 1: Timbul Premium)
3.      
Untuk Akuntasi / ayat jurnal Sbb:
Tabel :
Premium Amortisasi (bunga efektif)
| 
Tanggal | 
Bunga yang diterima | 
Pendapatan bunga | 
Amortisasi premium | 
Premium Yg belum di amortisasi | 
Nilai Buku Obligasi yg terbawa | ||
| 
A | 
B | 
C= A - B | 
D= D – C | 
(Nilai Nominal + D) | |||
| 
1-Jan-12 | 
7,581,480 | 
107,581,480 | |||||
| 
1-Jul-12 | 
6,000,000 | 
5,379,074 | 
620,926 | 
6,960,554 | 
106,960,554 | ||
| 
1-Jan-13 | 
6,000,000 | 
5,348,028 | 
651,972 | 
6,308,582 | 
106,308,582 | ||
| 
1-Jul-13 | 
6,000,000 | 
5,315,429 | 
684,571 | 
5,624,011 | 
105,624,011 | ||
| 
1-Jan-14 | 
6,000,000 | 
5,281,201 | 
718,799 | 
4,905,211 | 
104,905,211 | ||
| 
1-Jul-14 | 
6,000,000 | 
5,245,261 | 
754,739 | 
4,150,472 | 
104,150,472 | ||
| 
1-Jan-15 | 
6,000,000 | 
5,207,524 | 
792,476 | 
3,357,995 | 
103,357,995 | ||
| 
1-Jul-15 | 
6,000,000 | 
5,167,900 | 
832,100 | 
2,525,895 | 
102,525,895 | ||
| 
1-Jan-16 | 
6,000,000 | 
5,126,295 | 
873,705 | 
1,652,190 | 
101,652,190 | ||
| 
1-Jul-16 | 
6,000,000 | 
5,082,610 | 
917,390 | 
734,800 | 
100,734,800 | ||
| 
1-Jan-17 | 
6,000,000 | 
5,036,740 | 
734,800 | 
- | 
100,000,000 | ||
A : Rp.
100.000.000,- X 6 %  à ( CR/2 periode)   ;  B =
Nilai Buku X 5 % à( ER/2 periode)
| 
PT. Ekonomi
  (sebagai pembeli) | |||
| 
1 jan 2012 | 
Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo | 
107.581.480 | |
| 
            Kas | 
107.581.480 | ||
| 
( menghitungnya menggunakan rumus present
  value ) | |||
| 
1 juli 2012 | 
Kas | 
   6.000.000 | |
| 
        Pendapatan Bunga | 
  6.000.000 | ||
| 
Pendapatan Bunga | 
       620.926 | ||
| 
      
  Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo | 
     620.926 | ||
| 
31 des 2012 
( jurnal penyesuaian) | 
Piutang Bunga | 
   6.000.000 | |
| 
       Pendapatan Bunga | 
  6.000.000 | ||
| 
Pendapatan Bunga | 
     651.972 | ||
| 
      
  Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo | 
       651.972 | ||
| 
1 Jan 2013 | 
Kas | 
   6.000.000 | |
| 
            Piutang Bunga | 
  6.000.000 | ||
*)
Besarnya Premium obligasi (Rp. 7.581.480,-) akan diamortisasi sebagai pengurang
Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki
hingga jatuh tempo 
B.      PREMIUM (GARIS LURUS)
Ayat Jurnal :
| 
PT. Ekonomi
  (sebagai pembeli) | |||
| 
1 jan 2012 | 
Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo | 
107.581.480 | |
| 
            Kas | 
107.581.000 | ||
| 
( menghitungnya menggunakan rumus present
  value ) | |||
| 
1 juli 2012 | 
Kas | 
   6.000.000 | |
| 
        Pendapatan Bunga | 
  6.000.000 | ||
| 
( Rp. 100.000.000,- x (12 % :12 bulan) x 6 bulan ) | |||
| 
Pendapatan Bunga | 
       758.148 | ||
| 
      
  Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo | 
     758.148 | ||
| 
( (Rp. 7.581.480,- : 60 bulan) x 6 bulan ) | |||
| 
31 des 2012 
( jurnal penyesuaian) | 
Piutang Bunga | 
   6.000.000 | |
| 
       Pendapatan Bunga | 
  6.000.000 | ||
| 
( Rp. 100.000.000,- x (12 % :12 bulan) x 6 bulan ) | |||
| 
Pendapatan Bunga | 
     758.148 | ||
| 
      
  Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo | 
       758.148 | ||
| 
  (Rp. 7.581.480,- : 60 bulan)
  x 6 bulan ) | |||
| 
1 Jan 2013 | 
Kas | 
   6.000.000 | |
| 
            Piutang Bunga | 
  6.000.000 | ||
*)
Besarnya Premium obligasi (Rp. 7.581.480,-) akan diamortisasi sebagai pengurang
Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki
hingga jatuh tempo 
C.      DISKONTO (BUNGA EFEKTIF)
Contoh  2:
Pada  tanggal 1 januari 2012 PT.
Ekonomi membeli obligasi  yang diterbitkan
oleh PT. Teknik Elektro  Nilai Nominal senilai Rp. 100.000.000,-
dengan suku bunga 8 % yang
dibayarkan setiap enam bulan yaitu pada tanggal 1 juli dan 1 januari . Jatuh tempo
selama 5 tahun. Suku bunga efektif 10 %
Berapa harga jual obligasi tersebut ? dan Berapa Premium obligasi ?
Ayat Jurnal perusahaan  selama satu
periode akuntansi ?
Penyelesaian:
1.      
Menentukan Harga Jual Obligasi, sama caranya
(Penyelesaian Misal 2: Timbul Diskonto)
2.      
Menentukan Nilai Premium  Obligasi, sama caranya (Penyelesaian Misal 2:
Timbul  Diskonto)
3.      
Untuk Akuntasi / ayat jurnal Sbb:
Tabel : Diskonto
Amortisasi (bunga efektif)
| 
Tanggal | 
Bunga yang diterima | 
Pendapatan bunga | 
Amortisasi Diskonto | 
Diskonto Yg belum di amortisasi | 
Nilai Buku Obligasi yg terbawa | |
| 
A | 
B | 
C= B - A | 
D= D – C | 
(Nilai Nominal  - D) | ||
| 
1-Jan-12 | 
7,581,680 | 
92,418,320 | ||||
| 
1-Jul-12 | 
4,000,000 | 
4,620,916 | 
620,916 | 
6,960,764 | 
93,039,236 | |
| 
1-Jan-13 | 
4,000,000 | 
4,651,962 | 
651,962 | 
6,308,802 | 
93,691,198 | |
| 
1-Jul-13 | 
4,000,000 | 
4,684,560 | 
684,560 | 
5,624,242 | 
94,375,758 | |
| 
1-Jan-14 | 
4,000,000 | 
4,718,788 | 
718,788 | 
4,905,454 | 
95,094,546 | |
| 
1-Jul-14 | 
4,000,000 | 
4,754,727 | 
754,727 | 
4,150,727 | 
95,849,273 | |
| 
1-Jan-15 | 
4,000,000 | 
4,792,464 | 
792,464 | 
3,358,264 | 
96,641,736 | |
| 
1-Jul-15 | 
4,000,000 | 
4,832,087 | 
832,087 | 
2,526,177 | 
97,473,823 | |
| 
1-Jan-16 | 
4,000,000 | 
4,873,691 | 
873,691 | 
1,652,486 | 
98,347,514 | |
| 
1-Jul-16 | 
4,000,000 | 
4,917,376 | 
917,376 | 
735,110 | 
99,264,890 | |
| 
1-Jan-17 | 
4,000,000 | 
4,963,245 | 
735,110 | 
- | 
100,000,000 | |
A : Rp.
100.000.000,- X 4 %  à ( CR/2 periode)   ;  B =
Nilai Buku X 5 % à( ER/2 periode)
| 
PT. Ekonomi
  (sebagai Pembeli) | |||
| 
1 jan 2012 | 
Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo | 
 92.418.320 | |
| 
            Kas | 
92.418.320 | ||
| 
1 juli 2012 | 
Kas | 
   4.000.000 | |
| 
        Pendapatan Bunga | 
  4.000.000 | ||
| 
Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki
  hingga jatuh tempo | 
       620.916 | ||
| 
        Pendapatan Bunga       | 
     620.916 | ||
| 
31 des 2012 
( jurnal penyesuaian) | 
Piutang Bunga | 
   4.000.000 | |
| 
       Pendapatan Bunga | 
  4.000.000 | ||
| 
Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki
  hingga jatuh tempo | 
     651.962 | ||
| 
        Pendapatan Bunga       | 
       651.962 | ||
| 
1 Jan 2013 | 
Kas | 
   4.000.000 | |
| 
            Piutang Bunga | 
  4.000.000 | ||
*)  Besarnya Diskonto obligasi (Rp. 7.581.680,-)
akan diamortisasi sebagai penambah akun Invest.
Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo  sepanjang umur obligasi
D.     DISKONTO (GARIS LURUS)
| 
PT. Ekonomi
  (sebagai Pembeli) | |||
| 
1 jan 2012 | 
Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo | 
 92.418.320 | |
| 
            Kas | 
92.418.320 | ||
| 
1 juli 2012 | 
Kas | 
   4.000.000 | |
| 
        Pendapatan Bunga | 
  4.000.000 | ||
| 
Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki
  hingga jatuh tempo | 
       758.168 | ||
| 
        Pendapatan Bunga       | 
      758.168 | ||
| 
31 des 2012 
( jurnal penyesuaian) | 
Piutang Bunga | 
   4.000.000 | |
| 
       Pendapatan Bunga | 
  4.000.000 | ||
| 
Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki
  hingga jatuh tempo | 
     758.168 | ||
| 
        Pendapatan Bunga       | 
       758.168 | ||
| 
1 Jan 2013 | 
Kas | 
   4.000.000 | |
| 
            Piutang Bunga | 
  4.000.000 | ||
*)  Besarnya Diskonto obligasi
(Rp. 7.581.680,-) akan diamortisasi sebagai penambah akun Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo  sepanjang umur obligasi
2.     PEMBELIAN SEKURITAS DIANTARA TANGGAL PEMBAYARAN BUNGA
Perhatian:
1.      
APABILA SEKURITAS DIPEROLEH DIANTARA TANGGAL PEMBAYARAN BUNGA (BUNGA
BERJALAN) , MAKA AKAN MENAMBAH KAS YANG DIBAYARKAN , TETAPI  TIDAK DIHITUNG SEBAGAI HARGA PEROLEHAN, DAN
BUNGA BERJALAN DIAKUI SEBAGAI PENDAPATAN  BUNGA
2.      
UNTUK MENCATAT PENDAPATAN BUNGA DIPAKAI DUA
PENDEKATAN YAITU PENDEKATAN AKTIVA DAN PENDEKATAN PENDAPATAN 
3.      
PENDEKATAN AKTIVA  -àBESARNYA
BUNGA BERJALAN PADA SAAT PEMBELIAN DICATAT DENGAN CARA MENDEBET  AKUN PIUTANG
BUNGA 
4.      
PENDEKATAN PENDAPATAN -à BESARNYA BUNGA BERJALAN PADA
SAAT PEMBELIAN DICATAT DENGAN CARA MENDEBET  
AKUN PENDAPATAN BUNGA
5.      
DALAM PENDEKATAN AKTIVA MUNCUL AKUN PIUTANG BUNGA SEBALIKNYA PENDEKATAN
PENDAPATAN TIDAK ADA
A.    PREMIUM (BUNGA EFEKTIF)
Contoh  3:
Pada  tanggal 1 Mei 2012 PT.
Ekonomi membeli obligasi  yang diterbitkan
oleh PT. Adikarya Elektro  Nilai Nominal senilai Rp. 100.000.000,- seharga
Rp. dengan suku bunga 12 % yang
dibayarkan setiap enam bulan yaitu pada tanggal 1 juli dan 1 januari . Jatuh
tempo selama 5 tahun. Suku bunga efektif
10 % 
 Ayat Jurnal  perusahaan selama satu periode akuntansi ? 
| 
Tanggal | 
Bunga yang diterima | 
Pendapatan bunga | 
Amortisasi premium | 
Premium Yg belum di amortisasi | 
Nilai Buku Obligasi yg terbawa | ||
| 
A | 
B | 
C= A - B | 
D= D – C | 
(Nilai Nominal + D) | |||
| 
1-Jan-12 | 
7,581,480 | 
107,581,480 | |||||
| 
1-Jul-12 | 
6,000,000 | 
5,379,074 | 
620,926 | 
6,960,554 | 
106,960,554 | ||
| 
1-Jan-13 | 
6,000,000 | 
5,348,028 | 
651,972 | 
6,308,582 | 
106,308,582 | ||
| 
1-Jul-13 | 
6,000,000 | 
5,315,429 | 
684,571 | 
5,624,011 | 
105,624,011 | ||
| 
1-Jan-14 | 
6,000,000 | 
5,281,201 | 
718,799 | 
4,905,211 | 
104,905,211 | ||
| 
1-Jul-14 | 
6,000,000 | 
5,245,261 | 
754,739 | 
4,150,472 | 
104,150,472 | ||
| 
1-Jan-15 | 
6,000,000 | 
5,207,524 | 
792,476 | 
3,357,995 | 
103,357,995 | ||
| 
1-Jul-15 | 
6,000,000 | 
5,167,900 | 
832,100 | 
2,525,895 | 
102,525,895 | ||
| 
1-Jan-16 | 
6,000,000 | 
5,126,295 | 
873,705 | 
1,652,190 | 
101,652,190 | ||
| 
1-Jul-16 | 
6,000,000 | 
5,082,610 | 
917,390 | 
734,800 | 
100,734,800 | ||
| 
1-Jan-17 | 
6,000,000 | 
5,036,740 | 
734,800 | 
- | 
100,000,000 | ||
PENDEKATAN  PENDAPATAN
| 
PT. Ekonomi
  (sebagai pembeli) | |||
| 
1 Mei 2012 | 
Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo *) | 
107.581.480 | |
| 
Pendapatan  Bunga **) | 
    4.000.000 | ||
| 
            Kas | 
111.581.480 | ||
| 
*) menghitungnya menggunakan rumus present value  | |||
| 
**) Rp. 100.000.000 x 12 % x (4/12) | |||
| 
1 juli 2012 | 
Kas | 
   6.000.000 | |
| 
        Pendapatan Bunga | 
  6.000.000 | ||
| 
Pendapatan Bunga | 
       620.926 | ||
| 
      
  Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo | 
     620.926 | ||
| 
31 des 2012 
( jurnal penyesuaian) | 
Piutang Bunga | 
   6.000.000 | |
| 
       Pendapatan Bunga | 
  6.000.000 | ||
| 
Pendapatan Bunga | 
     651.972 | ||
| 
      
  Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo | 
       651.972 | ||
| 
1 Jan 2013 | 
Kas | 
   6.000.000 | |
| 
            Piutang Bunga | 
  6.000.000 | ||
*)
Besarnya Premium obligasi (Rp. 7.581.480,-) akan diamortisasi sebagai pengurang
Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki
hingga jatuh tempo 
PENDEKATAN  AKTIVA
| 
PT. Ekonomi
  (sebagai pembeli) | |||
| 
1 Mei 2012 | 
Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo *) | 
107.581.480 | |
| 
Piutang  Bunga **) | 
    4.000.000 | ||
| 
            Kas | 
111.581.480 | ||
| 
*) menghitungnya menggunakan rumus present value  | |||
| 
**) Rp. 100.000.000 x 12 % x (4/12) | |||
| 
1 juli 2012 | 
Kas | 
   6.000.000 | |
| 
        Pendapatan Bunga | 
  2.000.000 | ||
| 
       
  Piutang  Bunga **) | 
  4.000.000 | ||
| 
Pendapatan Bunga | 
       206.975 | ||
| 
      
  Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo | 
     206.975 | ||
| 
31 des 2012 
( jurnal penyesuaian) | 
Piutang Bunga | 
   6.000.000 | |
| 
       Pendapatan Bunga | 
  6.000.000 | ||
| 
Pendapatan Bunga | 
     631.275 | ||
| 
      
  Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo | 
       631.275 | ||
| 
1 Jan 2013 | 
Kas | 
   6.000.000 | |
| 
            Piutang Bunga | 
  6.000.000 | ||
*)
Besarnya Premium obligasi (Rp. 7.581.480,-) akan diamortisasi sebagai pengurang
Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki
hingga jatuh tempo 
B.     PREMIUM (GARIS LURUS)
PENDEKATAN  PENDAPATAN
| 
PT. Ekonomi
  (sebagai pembeli) | |||
| 
1 Mei 2012 | 
Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo *) | 
107.581.480 | |
| 
Pendapatan  Bunga **) | 
    4.000.000 | ||
| 
            Kas | 
111.581.480 | ||
| 
*) menghitungnya menggunakan rumus present value  | |||
| 
**) Rp. 100.000.000 x 12 % x (4/12) | |||
| 
1 juli 2012 | 
Kas | 
   6.000.000 | |
| 
        Pendapatan Bunga | 
  6.000.000 | ||
| 
Pendapatan Bunga | 
       270.767 | ||
| 
      
  Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo | 
     270.767 | ||
| 
( (Rp. 7.581.480,- :  56
  bulan)x2 bulan ) | |||
| 
31 des 2012 
( jurnal penyesuaian) | 
Piutang Bunga | 
   6.000.000 | |
| 
       Pendapatan Bunga | 
  6.000.000 | ||
| 
Pendapatan Bunga | 
     812.301 | ||
| 
      
  Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo | 
       812.301 | ||
| 
( (Rp. 7.581.480,- : 56 bulan) x 6 bulan ) | |||
| 
1 Jan 2013 | 
Kas | 
   6.000.000 | |
| 
            Piutang Bunga | 
  6.000.000 | ||
*)
Besarnya Premium obligasi (Rp. 7.581.480,-) akan diamortisasi sebagai pengurang
Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki
hingga jatuh tempo 
PENDEKATAN  AKTIVA
| 
PT. Ekonomi
  (sebagai pembeli) | |||
| 
1 Mei 2012 | 
Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo *) | 
107.581.480 | |
| 
Piutang  Bunga **) | 
    4.000.000 | ||
| 
            Kas | 
111.581.480 | ||
| 
*) menghitungnya menggunakan rumus present value  | |||
| 
**) Rp. 100.000.000 x 12 % x (4/12) | |||
| 
1 juli 2012 | 
Kas | 
   6.000.000 | |
| 
        Pendapatan Bunga | 
  2.000.000 | ||
| 
       
  Piutang  Bunga **) | 
  4.000.000 | ||
| 
Pendapatan Bunga | 
       270.767 | ||
| 
      
  Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo | 
     270.767 | ||
| 
( (Rp. 7.581.480,- :  56
  bulan)x2 bulan ) | |||
| 
31 des 2012 
( jurnal penyesuaian) | 
Piutang Bunga | 
   6.000.000 | |
| 
       Pendapatan Bunga | 
  6.000.000 | ||
| 
Pendapatan Bunga | 
     812.301 | ||
| 
      
  Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo | 
       812.301 | ||
| 
( (Rp. 7.581.480,- : 56 bulan) x 6 bulan ) | |||
| 
1 Jan 2013 | 
Kas | 
   6.000.000 | |
| 
            Piutang Bunga | 
  6.000.000 | ||
*)
Besarnya Premium obligasi (Rp. 7.581.480,-) akan diamortisasi sebagai pengurang
Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki
hingga jatuh tempo 
C.     DISKONTO (BUNGA EFEKTIF)
Contoh  4:
Pada  tanggal 1 Mei 2012 PT.
Ekonomi membeli obligasi  yang diterbitkan
oleh PT. Adikarya Elektro  Nilai Nominal senilai Rp. 100.000.000,-
dengan suku bunga 8 % yang
dibayarkan setiap enam bulan yaitu pada tanggal 1 juli dan 1 januari . Jatuh
tempo selama 5 tahun. Suku bunga efektif
10 % 
Ayat Jurnal perusahaan selama satu periode akuntansi ?
| 
Tanggal | 
Bunga yang diterima | 
Pendapatan bunga | 
Amortisasi Diskonto | 
Diskonto Yg belum di amortisasi | 
Nilai Buku Obligasi yg terbawa | |
| 
A | 
B | 
C= B - A | 
D= D – C | 
(Nilai Nominal  - D) | ||
| 
1-Jan-12 | 
7,581,680 | 
92,418,320 | ||||
| 
1-Jul-12 | 
4,000,000 | 
4,620,916 | 
620,916 | 
6,960,764 | 
93,039,236 | |
| 
1-Jan-13 | 
4,000,000 | 
4,651,962 | 
651,962 | 
6,308,802 | 
93,691,198 | |
| 
1-Jul-13 | 
4,000,000 | 
4,684,560 | 
684,560 | 
5,624,242 | 
94,375,758 | |
| 
1-Jan-14 | 
4,000,000 | 
4,718,788 | 
718,788 | 
4,905,454 | 
95,094,546 | |
| 
1-Jul-14 | 
4,000,000 | 
4,754,727 | 
754,727 | 
4,150,727 | 
95,849,273 | |
| 
1-Jan-15 | 
4,000,000 | 
4,792,464 | 
792,464 | 
3,358,264 | 
96,641,736 | |
| 
1-Jul-15 | 
4,000,000 | 
4,832,087 | 
832,087 | 
2,526,177 | 
97,473,823 | |
| 
1-Jan-16 | 
4,000,000 | 
4,873,691 | 
873,691 | 
1,652,486 | 
98,347,514 | |
| 
1-Jul-16 | 
4,000,000 | 
4,917,376 | 
917,376 | 
735,110 | 
99,264,890 | |
| 
1-Jan-17 | 
4,000,000 | 
4,963,245 | 
735,110 | 
- | 
100,000,000 | |
PENDEKATAN  PENDAPATAN
| 
PT. Ekonomi
  (sebagai pembeli) | |||
| 
1 Mei 2012 | 
Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo *) | 
  92.418.320 | |
| 
Pendapatan  Bunga **) | 
    2.666.667 | ||
| 
            Kas | 
  95.084.987 | ||
| 
*) menghitungnya menggunakan rumus present value  | |||
| 
**) Rp. 100.000.000 x 8 % x (4/12) | |||
| 
1 juli 2012 | 
Kas | 
   4.000.000 | |
| 
        Pendapatan Bunga | 
  4.000.000 | ||
| 
Pendapatan Bunga | 
       620.916 | ||
| 
      
  Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo | 
     620.916 | ||
| 
31 des 2012 
( jurnal penyesuaian) | 
Piutang Bunga | 
   4.000.000 | |
| 
       Pendapatan Bunga | 
  4.000.000 | ||
| 
Pendapatan Bunga | 
     651.962 | ||
| 
      
  Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo | 
       651.962 | ||
| 
1 Jan 2013 | 
Kas | 
   4.000.000 | |
| 
            Piutang Bunga | 
  4.000.000 | ||
*)
Besarnya Premium obligasi (Rp. 7.581.680,-) akan diamortisasi sebagai pengurang
Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki
hingga jatuh tempo 
PENDEKATAN  AKTIVA
| 
PT. Ekonomi
  (sebagai pembeli) | |||
| 
1 Mei 2012 | 
Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo *) | 
  92.418.320 | |
| 
Piutang  Bunga **) | 
    2.666.667 | ||
| 
            Kas | 
  95.084.987 | ||
| 
*) menghitungnya menggunakan rumus present value  | |||
| 
**) Rp. 100.000.000 x 8 % x (4/12) | |||
| 
1 juli 2012 | 
Kas | 
   4.000.000 | |
| 
        Pendapatan Bunga | 
    1.333.333 | ||
| 
       
  Piutang  Bunga **) | 
    2.666.667 | ||
| 
Pendapatan Bunga | 
       206.975 | ||
| 
      
  Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo | 
     206.975 | ||
| 
31 des 2012 
( jurnal penyesuaian) | 
Piutang Bunga | 
   4.000.000 | |
| 
       Pendapatan Bunga | 
  4.000.000 | ||
| 
Pendapatan Bunga | 
     631.275 | ||
| 
      
  Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo | 
       631.275 | ||
| 
1 Jan 2013 | 
Kas | 
   4.000.000 | |
| 
            Piutang Bunga | 
  4.000.000 | ||
*)
Besarnya Premium obligasi (Rp. 7.581.680,-) akan diamortisasi sebagai pengurang
Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki
hingga jatuh tempo 
A.    DISKONTO (GARIS LURUS)
PENDEKATAN  PENDAPATAN
| 
PT. Ekonomi
  (sebagai pembeli) | |||
| 
1 Mei 2012 | 
Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo *) | 
  92.418.320 | |
| 
Pendapatan  Bunga **) | 
    2.666.667 | ||
| 
            Kas | 
  95.084.987 | ||
| 
*) menghitungnya menggunakan rumus present value  | |||
| 
**) Rp. 100.000.000 x 8 % x (4/12) | |||
| 
1 juli 2012 | 
Kas | 
   4.000.000 | |
| 
        Pendapatan Bunga | 
  4.000.000 | ||
| 
Pendapatan Bunga | 
       270.774 | ||
| 
      
  Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo | 
     270.774 | ||
| 
( (Rp. 7.581.680,- :  56
  bulan)x2 bulan ) | |||
| 
31 des 2012 
( jurnal penyesuaian) | 
Piutang Bunga | 
   4.000.000 | |
| 
       Pendapatan Bunga | 
  4.000.000 | ||
| 
Pendapatan Bunga | 
     812.323 | ||
| 
      
  Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo | 
       812.323 | ||
| 
( (Rp. 7.581.480,- : 56 bulan) x 6 bulan ) | |||
| 
1 Jan 2013 | 
Kas | 
   4.000.000 | |
| 
            Piutang Bunga | 
  4.000.000 | ||
*)
Besarnya Premium obligasi (Rp. 7.581.480,-) akan diamortisasi sebagai pengurang
Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki
hingga jatuh tempo 
PENDEKATAN  AKTIVA
| 
PT. Ekonomi
  (sebagai pembeli) | |||
| 
1 Mei 2012 | 
Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo *) | 
  92.418.320 | |
| 
Piutang  Bunga **) | 
    2.666.667 | ||
| 
            Kas | 
  95.084.987 | ||
| 
*) menghitungnya menggunakan rumus present value  | |||
| 
**) Rp. 100.000.000 x 8 % x (4/12) | |||
| 
1 juli 2012 | 
Kas | 
   4.000.000 | |
| 
        Pendapatan Bunga | 
  1.333.333 | ||
| 
       
  Piutang  Bunga **) | 
  2.666.667 | ||
| 
Pendapatan Bunga | 
       270.767 | ||
| 
      
  Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo | 
     270.767 | ||
| 
( (Rp. 7.581.480,- :  56
  bulan)x2 bulan ) | |||
| 
31 des 2012 
( jurnal penyesuaian) | 
Piutang Bunga | 
   4.000.000 | |
| 
       Pendapatan Bunga | 
  4.000.000 | ||
| 
Pendapatan Bunga | 
     812.301 | ||
| 
      
  Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo | 
       812.301 | ||
| 
( (Rp. 7.581.480,- : 56 bulan) x 6 bulan ) | |||
| 
1 Jan 2013 | 
Kas | 
   4.000.000 | |
| 
            Piutang Bunga | 
  4.000.000 | ||
*)
Besarnya Premium obligasi (Rp. 7.581.680,-) akan diamortisasi sebagai pengurang
Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki
hingga jatuh tempo 
INVESTASI DALAM SEKURITAS UTANG YANG TERSEDIA UNTUK DIJUAL
( INVESTMENT – AVAILABLE FOR SALE
SECURITIES)
VVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVV
|  | 
SEKURITAS EKUITAS (SAHAM)
| 
KEPEMILIKAN: KURANG DARI 20 % | 
KEPEMILIKAN: 
 20 % S.D 50 % | 
KEPEMILIKAN: LEBIH DARI 50 % | ||
| 
TERSEDIA UNTUK DIJUAL 
(AVAIBLE
  FOR SALE) | 
DIPERDAGANGKAN (TRADING) | |||
| 
METODE PENILAIAN | 
NILAI WAJAR | 
NILAI WAJAR | 
EKUITAS/ 
KEKAYAAN | 
LAPORAN KEUANGAN DIKONSOLIDASI | 
| 
PENYAJIAN DI NERACA | 
AKTIVA LANCAR | 
AKTIVA LANCAR | 
AKTIVA TIDAK LANCAR | 
AKTIVA TIDAK LANCAR | 
| 
KEUNTUNGAN/ KERUGIAN NILAI SEMENTARA | 
DILAPORKAN DALAM LABA KOPREHENSIF
  LAINNYA DAN TERPISAH DARI MODAL PEMEGANG SAHAM | 
DILAPORKAN DALAM LAPORAN LABA-RUGI | 
TIDAK DIAKUI | 
TIDAK DIAKUI | 
NILAI WAJAR à
JUMLAH YANG DAPAT DIPEROLEH DARI PERTUKARAN INSTRUMEN KEUANGAN YANG DIHITUNG
DENGAN CARA MENGALIKAN VOLUME SAHAM YANG DIPERDAGANGKAN DENGAN HARGA PASAR PER
UNIT.
NILAI PASAR à
JUMLAH YANG DAPAT DIPEROLEH DARI PENJUALAN SUATU INVESTASI DALAM PASAR YANG AKTIF
KEPEMILIKAN ANTARA 20 % DAN 50 % DIMANA INVESTOR TIDAK MEMILIKI HAK
KENDALI TETAPI MEMPUNYAI PENGARUH YANG CUKUP PENTING TERHADAP KEBIJAKAN
OPERASIONAL MAUPUN FINANSIAL, HAL INI BISA TERLIHAT DALAM KEDUDUKANNYA
DIJABATAN DIREKSI DIPERUSAHAAN INVESTEE.
KEPEMILIKAN LEBIH DARI 50 %, DIMANA INVESTOR MEMPUNYAI HAK KENDALI
SEPENUHNYA, DIMANA PERUSAHAAN INVESTOR MERUPAKAN INDUK PERUSAHAAN SEDANGKAN
PERUSAHAAN INVESTEE SEBAGAI ANAK PERUSAHAAN. 
| 
Tanggal | 
Bunga yang diterima | 
Pendapatan bunga | 
Amortisasi premium | 
Premium Yg belum di amortisasi | 
Nilai Buku Obligasi yg terbawa | ||
| 
A | 
B | 
C= A - B | 
D= D – C | 
(Nilai Nominal + D) | |||
| 
1-Jan-12 | 
7,581,480 | 
107,581,480 | |||||
| 
1-Jul-12 | 
6,000,000 | 
5,379,074 | 
620,926 | 
6,960,554 | 
106,960,554 | ||
| 
1-Jan-13 | 
6,000,000 | 
5,348,028 | 
651,972 | 
6,308,582 | 
106,308,582 | ||
| 
1-Jul-13 | 
6,000,000 | 
5,315,429 | 
684,571 | 
5,624,011 | 
105,624,011 | ||
| 
1-Jan-14 | 
6,000,000 | 
5,281,201 | 
718,799 | 
4,905,211 | 
104,905,211 | ||
| 
1-Jul-14 | 
6,000,000 | 
5,245,261 | 
754,739 | 
4,150,472 | 
104,150,472 | ||
| 
1-Jan-15 | 
6,000,000 | 
5,207,524 | 
792,476 | 
3,357,995 | 
103,357,995 | ||
| 
1-Jul-15 | 
6,000,000 | 
5,167,900 | 
832,100 | 
2,525,895 | 
102,525,895 | ||
| 
1-Jan-16 | 
6,000,000 | 
5,126,295 | 
873,705 | 
1,652,190 | 
101,652,190 | ||
| 
1-Jul-16 | 
6,000,000 | 
5,082,610 | 
917,390 | 
734,800 | 
100,734,800 | ||
| 
1-Jan-17 | 
6,000,000 | 
5,036,740 | 
734,800 | 
- | 
100,000,000 | ||
A : Rp.
100.000.000,- X 6 %  à ( CR/2 periode)   ;  B =
Nilai Buku X 5 % à( ER/2 periode)
Pada  tanggal 1 januari 2012 PT.
Ekonomi membeli obligasi  yang diterbitkan
oleh PT. Teknik Elektro  Nilai Nominal senilai Rp. 100.000.000,-
dengan suku bunga 12 % yang dibayarkan setiap enam bulan yaitu pada tanggal 1
juli dan 1 januari . Jatuh tempo selama 5 tahun. Suku bunga efektif 10 % 
Berapa harga jual obligasi tersebut ? dan Berapa Premium obligasi ?
Ayat Jurnal perusahaan (selama satu periode akuntansi) ? 
Pada  tanggal 1 desember 2016 PT.
Ekonomi menjual  obligasi  yang dimiliki seharga Rp. 102.000.000,- dan
biaya penjualan 1% 
Ayat Jurnal perusahaan (selama satu periode akuntansi) ? 
Transaksi Tgl. 1 desember 2106:
1.      
Pendapatan Bunga (bunga akrual) à (5/12 x 12% x Rp.
100.000.000,-)          Rp.      5.000.000,-  
2.      
Harga Jual  Investasi 
obligasi                                                                     
              Rp. 105.000.000,-
       Biaya Penjualan ( 1 % x
Rp. 105.000.000)                                                                Rp.     1.050.000,-  
       Harga Jual bersih                                                                          
                               Rp. 103.950.000,-  (A)
3.      
Nilai Buku yang terbawa pada tanggal 1 juli
2016   sebesar                               Rp. 100,734,800
       Amortisasi premium ( 1juli 2016 s.d 1 des
2016)à  (5/6 x Rp. 734.800,-        Rp.          612,333
       Nilai buku yang terbawa
pada tanggal 1 desember 2016  sebesar                    Rp. 100,122,467,-  (B)
4.      
Keuntungan penjualan investasi   ( A-B) sebesar =  Rp.   3.827.533,-
˥Γ←
| 
PT. Ekonomi
  (sebagai pembeli) | |||
| 
1 Jan 2016 | 
Kas | 
   6.000.000 | |
| 
            Piutang Bunga | 
  6.000.000 | ||
| 
1 juli 2016 | 
Kas | 
   6.000.000 | |
| 
        Pendapatan Bunga | 
  6.000.000 | ||
| 
 (6/12 x 12%) Rp. 100.000.000,-
   | |||
| 
Pendapatan Bunga | 
       917.390 | ||
| 
      
  Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo | 
     917.390 | ||
| 
1 des 2016 | 
Kas | 
   5.000.000 | |
| 
       Pendapatan Bunga | 
  5.000.000 | ||
| 
 (5/12 x 12%) Rp. 100.000.000,-
   | |||
| 
Pendapatan Bunga | 
     612.333 | ||
| 
      
  Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki hingga jatuh tempo | 
       612.333 | ||
| 
 (5/6 x Rp. 734.800,-) | |||
| 
Kas | 
103.950.000 | ||
| 
       Invest. Dalam sekuritas yang dimiliki
  hingga jatuh tempo | 
100.122.467 | ||
| 
      
  Keuntungan
  Penjualan Investasi | 
    3.827.533 | ||
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
